Taal
Mengelmoes van talen
Zoals je eerder in deze kunst- en cultuurportfolio al hebt gelezen, zal ik waarschijnlijk Nederlandse roots hebben. Maar niet te vergeten heb ik ook deels Duits bloed. Mijn moedertaal is Nederlands en dat is best logisch als je beide ouders van Antwerpen zijn. Als je verder gaat kijken in mijn stamboom, zal je merken dat er verschillende talen in voorkomen.

Mijn taalverhaal

Zoals ik al vermeld heb, is mijn moedertaal Nederlands. Dit kan je natuurlijk zelf niet kiezen, maar ik ben er toch blij mee, omdat het Nederlands een levende en een dynamische taal is. Een taal is geen vastliggende, maar een voortdurend veranderende verzameling klanken, woorden, uitdrukkingen en grammaticale constructies. Veranderingen zijn het meest opvallend op het niveau van woorden. Taal maakt het ons mogelijk ervaringen uit te wisselen, van elkaar te leren, met elkaar te overleggen en ons denkvermogen te vergroten door onze gedachten te verbinden met die van anderen. Taal begint als een communicatiemiddel tussen deelnemers van een groep. Taalvaardigheid betekent dat je zodanig kunt communiceren dat anderen je begrijpen.

Mijn eerste woordje was, zoals de meeste kinderen, 'mama'. Later kwamen 'oma' en 'opa' ook aan bod. Toen ik klein was, vond ik het heel leuk om in boekjes te kijken. Dat is het moment dat ik zelf op zoek ben gegaan naar taalvaardigheden. Voor het slapengaan, las mijn mama altijd een verhaaltje voor, zo werden mijn luistervaardigheden getest. Dit waren meestal korte sprookjes of dierenverhaaltjes. Aan het einde van de derde kleuterklas mocht iedereen een boekje kiezen en dit kregen we op de proclamatie mee naar huis. Ik koos het boek 'Ik vind je lief, MAMA'. Nadien kreeg ik ook de andere verhaaltjes, nl. 'Ik vind je lief, OMA' en 'Ik vind je lief, OPA'. Op mijn vier jaar ongeveer las ze elke avond een stukje voor uit het boek 'Pluk en de Petteflet' van Annie M.G. Schmidt. Ik wilde het verhaal zelf graag lezen, dus probeerde ik de woorden mee te volgen die ze zei. In het eerste leerjaar kon ik eindelijk zelf beginnen met lezen. Dit was in de vorm van de gekende AVI-boekjes. De meester van het eerste leerjaar koppelde er nog een leuk extraatje aan toe. Iedereen van de klas kreeg een 'leeskaart', als je drie boekjes had uitgelezen, was de kaart vol. Vervolgens kreeg je een deel van een rups en dit mocht je inkleuren. Vanachter in de klas hing er een groot prikbord waar iedereen zijn of haar rups schitterde. Uiteraard probeerde iedereen de langste en de mooiste rups te maken. Op deze manier werd het lezen gestimuleerd.
Ondanks mijn opa in Duitsland geboren is, zou je kunnen denken dat ik vloeiend Duits kan spreken. Maar daar vergis je je in! Bovendien spreken talen mij niet echt aan om als studierichting te kiezen. Buiten mijn mondje schoolfrans, schoolengels en schoolduits spreek voor de rest geen talen meer. Na 15 jaar op vakantie in Spanje, kom ik niet verder dan 'Hola, cómo estás?, muy bien, plàtanos,… Ik hoop dat ik ooit nog vloeiend Spaans zal spreken. Niet alleen Spaans, maar hopelijk zullen Frans, Engels en Duits er ook zo vloeiend uit komen als het Nederlands.
De eerste aanraking met een andere taal dan het Nederlands zal waarschijnlijk op televisie geweest zijn met de programma's 'Dora' en 'iCarly', waar mijn oudere broer gek op was, of Engelstalige en Nederlandstalige liedjes op de radio. De eerste CD die ik kreeg was er één van K3 en natuurlijk probeerde ik de liedjes mee te zingen :)
Op het einde van het zesde leerjaar moest ik een keuze maken voor het eerste middelbaar: Latijn of moderne. Ik wilde ondanks alles Latijn volgen, maar de leerkrachten raadden me aan om voor twee uur Latijn te kiezen. Vastberaden, zoals ik ben, koos ik resoluut voor vijf uur Latijn. Na vijf jaar heb ik nog geen seconde spijt gehad van deze beslissing en volg ik nu Latijn-Wetenschappen-Wiskunde.
...

Nature vs nuture
Volgens mij bestaat er geen juist antwoord op de vraag 'Is taal aangeleerd of aangeboren?'. Persoonlijk denk ik dat het een combinatie van de twee is. In de hersenen moet een taalgebied aanwezig zijn en er moet iemand zijn die op jonge leeftijd met jou bezig is om een taal aan te leren. Een kind weet 10 dagen na de geboorte wat zijn moedertaal is door het ritme van de taal en de zinsintonatie. Er wordt veel vooruitgang gemaakt op vlak van fonologie. Het is belangrijk dat kinderen voor de leeftijd van zes jaar een taal leren. Dat is de kritieke periode en vanaf dan kan je de klanken van een andere taal moeilijker onderscheiden. Het is te laat om een taal te leren en de taalsystematiek wordt complexer.
In het voorbeeld van Danielle "Dani" Lierow en Genie zien we dat op latere leeftijd veel moeilijker wordt om te leren. Zo slaagde Genie op 13-jarige leeftijd erin om simpele, maar incorrecte, zinnen te formuleren. Danielle en Genie waren de kritieke periode al voorbij toen ze een taal wilden leren. Er was niemand bezig met hen taal aan te leren en zo werd het taalgebied in de hersenen ook niet gestimuleerd, waardoor ze de taalsystematiek niet onder de knie zullen krijgen.
Taalblog
Muziekles heeft een positieve invloed op taal
In Chicago wordt er onderzoek gedaan naar de invloed van muziek op taalvaardigheid. Daarom luidt de onderzoeksvraag als volgt: 'Stimuleert muziekles op school taalvaardigheid?'. Aan de hand van studies, EEG-onderzoeken en luistertests heeft men een opmerkelijk verschil vastgesteld. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat leerlingen die muziekles volgden, beschikken over een groter fonologisch bewustzijn.
Jansen, M. (2014, July 18). Bekijk: Muziekles op school stimuleert taalvaardigheid. NEMOKennislink. https://www.nemokennislink.nl/publicaties/muziekles-op-school-stimuleert-taalvaardigheid/?search_page=true
Leesniveau in het vierde leerjaar is schrijnend
Uit het internationale PIRLS-onderzoek waar 5.000 Vlaamse scholieren aan hebben deelgenomen, blijkt dat het leesniveau in Vlaanderen opnieuw sterk gedaald is. De cijfers zijn opvallend maar niet verrassend, aangezien de leestest afgenomen werd tijdens de coronacrisis. Gemiddeld bleken de leerlingen een schooljaar achter te lopen. De leerlingen scoorden nog net boven het gemiddelde van alle deelnemende landen.
Nws, V. (2023, May 16). Leesniveau in vierde leerjaar opnieuw fors gedaald: "Scholen zijn overbevraagd, maar ook ouders spelen rol." vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/05/16/leesachterstand-in-het-vierde-leerjaar-loopt-op-scholen-overbe/